Thanh Hóa là quê cha tôi. Người ta nói "Thanh cậy thế, Nghệ cậy thần". Cha con tôi từ nhỏ cho đến hết đời chẳng cậy được thế của ai, chỉ sống bằng mồ hôi nƣớc mắt và hai bàn tay của chính mình. Người Thanh Hóa cũng vậy, gặp nhau cũng vui nhưng không lập bè lập cánh, bênh vực nhau, nâng đỡ nhau như dân các tỉnh khác (Quảng Nam chẳng hạn ...)

Làng Hành Thiện (huyện Giao Thủy, phủ Xuân Trường, tỉnh Nam Định) là quê ngoại của tôi. Làng không những là đơn vị hành chánh của xã hội Việt Nam mà hơn nữa là gốc gác tinh thần của người Việt Nam - Nguyễn Du người làng Tiên. Điền nên thường gọi là Tiên Điền Nguyễn Du. Tú Xương quê ở làng Vị Xuyên nên được gọi là ông Tú Vị Xuyên.

Quỳnh Đôi là một làng có diện tích nhỏ nhất và ít dân cư nhất (4, 5 ngàn người theo thống kê năm 2006) trong hơn 4 chục làng của huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Thế mà Quỳnh Đôi lại là một trong số làng nhiều khoa bảng nhất nước: hàng ngàn Tú Tài, hàng trăm Cử Nhân, hàng chục Trạng Nguyên Tiến Sĩ.

Làng Mộ Trạch mệnh danh là Tiến Sĩ Sào (ổ tiến sĩ) hay Làng Tiến Sĩ. Với số 36 tiến sĩ, Mộ Trạch đã bỏ xa các làng khoa bảng khác (Đông Ngạc - Hà Đông/Hà Nội, Hành Thiện - Nam Định, La Hà - Quảng Bình, An Đồng - Hà Tĩnh, Võ Liệt - Nghệ An,...).

Tác giả “Làng Hành Thiện” lại đến với độc giả của Thời Luận với bài viết “Làng Đông Ngạc”. Thêm một lần nữa, tác giả minh chứng rằng dân trong một làng dù sống dưới chế độ nào, dù lưu lạc đến chân trời góc biển nào cũng vẫn giữ được và mang theo cái khuôn mẫu truyền thống của làng mình trong mọi lãnh vực. Từ một làng suy ra cả nước: Tiếng ta còn ..., Phong Hóa ta còn ... Gốc ta còn ... Nước ta còn.

Hát Nói là một thể thơ Ca Trù mới được tao nhân mặc khách ưa chuộng nhất và đã lưu lại những áng văn chương bất hủ. Nhưng Hát Nói không phải là tất cả Ca Trù Việt Nam. Bên cạnh Hát Nói, Ca Trù còn có hơn 40 thể khác. Đàn Đáy là một nhạc cụ đặc biệt trong dàn nhạc Ca Trù và gần đây trở thành một cây đàn độc nhất trong bộ môn hát Ca Trù cận đại mà người ta thường gọi là hát Ả Đào hay hát Cô Đầu. Bài viết này viết về Ca Trù Việt Nam nhưng lấy tựa đề là Hát Nói và Đàn Đáy. Ý muốn làm nổi bật thể thơ Hát Nói và cây Đàn Đáy, một phối hợp Thơ Nhạc tuyệt vời và đặc biệt Việt Nam.

Tuy Tranh Lụa, Mộc Bản,... là các bộ môn khá độc đáo trong Mỹ Thuật Việt Nam nhưng Sơn Mài Việt Nam đã thực sự chiếm một vùng trời nghệ thuật riêng cho ngành Hội Họa Việt Nam. Sơn Mài Việt Nam đã giữ một vị trí độc tôn, vượt lên các loại tranh sơn mài của các quốc gia khác. Trong lịch sử xây dựng bộ môn Sơn Mài Việt Nam có ba nhân vật điển hình cho ba cái mốc đáng ghi nhớ:....

Mỗi lần về Huế, tôi lại tìm thăm một địa danh mới, gặp gỡ thêm những kỹ nhân hay thưởng thức một thú vui lạ.

Cách đây 40 năm khi ra Huế làm Khóa Trưởng Đại học Y Khoa, tôi đã cuốc bộ đi khắp đồng ruộng, bãi tha ma, làng mộ, đồi núi chung quanh Huế với thầy địa lý Dương Thái Ban và nhận ra quả thật Huế có những thế đất đế vương anh hùng hào kiệt, văn thần võ tướng.

Hoàn cảnh xã hội Miền Nam giữa thập niên 60, phong trào Thanh Niên Văn Hóa GIÓ KHƠI và tác phẩm “DÂN CA VIỆT NAM” của HÙNG LÂN là một chuỗi Tương Sinh: việc này dẫn đến việc nọ.

Một khi Ngôn ngữ được long trọng hóa, nghệ thuật hóa để trở thành Dân ca thì Ngôn ngữ không còn nằm trong hình thức quá sơ sài, quá lỏng lẻo của những lời nói thường nữa. Lúc ấy, Ngôn ngữ đã được chỉnh tề hóa, được văn chương hóa.

Người ta đã sinh ra thì tất sẽ chết. Không ai tránh được cái chết. Nên mọi người đều rất quan tâm và đa số sợ chết. Do đó sinh ra các triết nhân và triết thuyết về cái chết, các thánh nhân và tôn giáo về thiên đàng, địa ngục, các mê tín dị đoạn về ma quỷ. Chúng tôi cũng như mọi người thường suy nghĩ về cái chết, về linh hồn, về cõi đời sau khi chết (life after death) nhưng hơi nhiều hơn mọi người.

(BÙI DUY TÂM, người con trai đầu lòng, viết Lời Khóc Cha từ bên kia bờ Thái Bình Dương, khi Cha ngã bệnh nặng, trao phó cho Bùi Duy Tân, người con trai thứ sáu, đọc trong Lễ An Táng nhưng năm rưỡi sau 23/10/1990 Cha mới mất. Anh chị Cả về kịp để Chôn Cha và Khóc Cha.)